با گذشت چند روز از حادثه دلخراش زلزله در شهرستان
هاي اهر، ورزقان و هريس كه تخريب 150 روستا و آواره شدن هزاران روستايي را
در پي داشت، كمك هاي نقدي و غذايي از چهار گوشه ايران اسلامي به اين مناطق
سرازير شد و مردم خير و نوعدوست، ايثار و حماسه بي نظيري را رقم زدند.اما
اكنون در كنار تمام كمك هاي مالي و غذايي صورت گرفته، بازماندگان حادثه
امداد هاي روحي و رواني نياز دارند كه شايد ارزش و اهميت آنها از كمك هاي
مادي و غذايي كمتر نباشد.
به گفته روانشناسان، بازماندگان يك حادثه غير مترقبه كه عزيزي را از دست
داده و يا خسارتي عمده بر آنان وارد شده در لحظات و ساعات اوليه حادثه كمتر
تلخي و عمق فاجعه را درك مي كنند چرا كه خلاروحي ايجادشده چندان برايشان
ملموس نيست اما با گذشت روزها اندك اندك ياس و افسردگي و نااميدي بر روح و
روان آنان مستولي شده و شيون و فغان دروني، ساختار روحي و جسماني شان را به
هم مي ريزد. در چنين شرايطي ترميم زخم هاي جسمي و روحي بسيار زمانبر و سخت
خواهد بود.
گزارش هاي رسيده حكايت از آن دارد كه كودكان بازمانده از حادثه زلزله، بشدت
آسيب روحي ديده اند و نياز به امداد رواني دارند؛ از جمله يك كودك كه ۹
نفر از اعضاي خانواده اش را از دست داده، از روز حادثه تاكنون قدرت تكلم
خود را از دست داده و به رغم تلاش روستائيان، حتي يك كلمه هم حرف نمي زند.
در چنين شرايطي نياز مبرم به اعزام روانشناسان و مشاوران به مناطق زلزله
زده وجود دارد تا بتوانند در كنار نيروهاي امدادي، آلام روحي بازماندگان و
مخصوصاً كودكان را كاهش دهند.
نكته مهم ديگر اين است كه در ساعات و روزهاي اوليه حادثه، بازماندگان و
خانواده هاي داغديده كه عزيزان خود را از دست داده اند وجود پرمهر و با
عطوفت امدادگران را در كنار خود احساس مي كنند، وعده هاي مسئولان را لحظه
به لحظه مي شنوند و اميدوار مي شوند، موج همدلي مردم را شاهد هستند، اما با
گذشت چند روز، زماني كه آبها از آسياب افتاد موج درد واقعي و آه و افسوس و
ياس بر آنها چيره مي شود.
اكنون هم مي توان در بين بازماندگان افرادي را يافت كه دائم خود را ملامت
مي كنند كه اي كاش زودتر به خانه مي آمدم در اين صورت همسرم را مي توانستم
نجات دهم، اي كاش بيشتر تلاش مي كردم، اي كاش آن قطعه آوار را زير و رو مي
كردم تا دخترم را نجات دهم و سوالات و ملامت هايي از اين دست كه اگر پاي
صحبت صميمانه حادثه ديدگان بنشينيد مي توانيد نمونه هاي بسياري از آنها را
بشنويد و احساس كنيد. اينها عباراتي است كه ممكن است به زبان نيايند اما
مدام چون خوره بر جان و دل آنها مي افتد.
برخي افراد به دليل عدم آگاهي واظهارنظرهاي غيركارشناسي از طريق تريبون ها و
رسانه هاي گروهي با انتقاد نابجا و بي موقع از عدم نوسازي بافت هاي
روستايي و متهم ساختن آنان به بي توجهي نسبت به مقاوم سازي بناها و خانه
هاي روستايي، داغ دل بازماندگان را تازه كرده و آلام آنان را افزايش مي
دهند.در نتيجه ناخواسته سبب مي شوند كه بازماندگان بيش از پيش خود را در
معرض ضربات روحي قرار داده و به خاطر نداشته ها و ندانسته هاي خود بيش از
گذشته خويش را ملامت و سرزنش كنند. آيا اين روش برخورد با بازماندگان مورد
توجه كارشناسان و مديريت بحران قرار گرفته است؟
همايون هاشمي از كارشناسان بهزيستي با اشاره به اهميت حمايت هاي رواني پس
از بلاياي طبيعي، به اجراي طرح محب سازمان بهزيستي از شروع بازيابي توان
رواني زلزله زده ها پرداخت وافزود: اين گروه ها پس از آمارگيري مداخلات
اجتماعي را انجام مي دهند.
وي بيان داشت: پس از شناسايي كودكاني كه سرپرست خود را از دست داده اند، با
خانواده هايي كه تمايل به سرپرستي اين كودكان داشته باشند وارد مذاكره مي
شويم و در صورتي كه خانواده هاي مناطق زلزله زده سرپرستي اين كودكان را
قبول نكنند، اين كودكان به مراكز نگهداري بهزيستي منتقل مي شوند.
از طرفي وزير بهداشت در همان ساعات اوليه حادثه از اعزام فوري پزشكان و
روانشناسان به محل وقوع زلزله خبر داده بود اما دهقاني نماينده ورزقان به
صراحت اعلام كرده است: اينجا هيچ اثري از پزشكان و روانپزشكان اعزامي كه
خانم وزير وعده داده بودند نيست و روند مداوا به سختي پيش مي رود و آسيب
ديدگان دچار مشكل شده اند.
به گفته يكي از شهروندان خيري كه به مناطق زلزله زده رفته زلزله زدگان چون
خانه و زندگيشان را از دست داده اند با مشكلات روحي و رواني شديدي مواجه
هستند و لازم است كه به هر روستا چند روانشناس اعزام شود تا مشاوره هاي
لازم به مردم ارائه شود. البته انجمن روانشناسي تبريز قرار است اقداماتي در
اين خصوص انجام دهد كه بايد سريعاً اجرا شود.
اعزام روانپزشك به مناطق زلزله زده
در همين حال محرم فروغي فرماندار شهرستان ورزقان از اعزام اكيپ هاي پزشكي و
روانپزشكي به روستاهاي آسيب ديده از زلزله خبرداد و اظهار داشت: اكيپ
پزشكي شامل پزشكان عمومي و ماما به روستاهاي آسيب ديده از زلزله اعزام مي
شوند و روانپزشك نيز به همراه اين اكيپ ها خواهد بود.هر اكيپ 10 روستا را
تحت پوشش قرار خواهد داد و به صورت روزانه به اين روستاها سركشي خواهد شد.
اعزام تيم روانشناس دانشگاه تبريز به مناطق زلزله زده
سيد محمد تقي علوي رئيس دانشگاه تبريز هم اعلام كرد: تيم روانشناسي دانشگاه
به محل حادثه اعزام شده تا به ارائه خدمات روانشناسي به بازماندگان حادثه
زلزله بپردازد. انتظار مي رود، برنامه تقويت روحيه و روان درماني حادثه
ديدگان به جديت دنبال شده و پرداختن به موضوع اسكان موقت و دائم زلزله
زدگان و تامين غذا و پوشاك آنان سبب فراموش شدن مشكلات و كمبود هاي روحي
رواني حادثه ديدگان نشود.
برچسبها:
عابدزاده کوچک به زلزله زده ها چه گفت