فعالیت جدیدی در گسل تبریز مشاهده نمی شود ( شهركهاي رشديه و باغميشه درست روي گسل تبريز هستند)

بنابراعلام سازمان زمین شناسی ، جلیل قلمقاش بیان داشت: بررسی داده های دستگاهی زمین‌لرزه اخیر حاكی است ، هیچ كدام از پس لرزه ها مربوط به گسل تبریز نیست و مردم شهرهای منطقه و تبریز می توانند با آرامش زندگی كنند .

وی افزود: زمین لرزه اهر و ورزقان ( آذربایجان شرقی ) براثر عملكرد گسل گوشه داغی به وقوع پیوست و بهترین راهكار برای حلوگیری از تلفات در مناطق مذكور ، مقاوم سازی سازه ها است .

پس ازگذشت چند روز از وقوع زمین لرزه 21 مرداد درمناطق اهر- ورزقان واقع در استان آذربایجان شرقی، نگرانی از وقوع مجدد زمین لرزه به ویژه ساكنان منطقه را در بر گرفت.

شهر تبریز نیز بر روی گسلی با همین عنوان واقع شده و نزدیكی گسل گوشه‌داغی به عنوان عامل بروز زمین لرزه های اخیر موجب شده تا همگان تصور كنند زمین لرزه ورزقان- اهر تاثیری در فعالیت گسل تبریز داشته و باعث وقوع زمین لرزه بزرگتری خواهد شد .

قلمقاش گفت: دو زمین لرزه با بزرگای شش و 2. 6 درجه در مقیاس ریشتر بعد ازظهر شنبه 21 مرداد ماه شهرستان های اهر و ورزقان را لرزاند به نحوی كه این زمین لرزه ها در شهرهای اطراف از جمله شهرهای تبریز و هریس نیز احساس شد.

وی یادآور شد: به طور معمول در اثر شكست و جابجایی لایه‌های زمین، امواج زمین‌لرزه تولید و در پوسته زمین منتشر می شود و انتشار امواج زمین لرزه در پوسته زمین موجب حركات شدید و تخریب سازه های ناپایدار می شود.

به گفته قلمقاش، زمین لرزه اخیر در اثر فعالیت گسل گوشه‌داغی در جنوب شهرهای اهر و ورزقان رخ داده و این گسل با امتداد شرقی-غربی و طول تقریبی 15 تا 20 كیلومتر در كوه‌های گوشه‌داغی قرار دارد.

معاون زمین شناسی سازمان زمین شناسی و اكتشافات معدنی كشور افزود: پهنه گسل گوشه‌داغی با عرض 200 متری در جاده تبریز-ورزقان نمایان است و این پهنه گسلی در دو محل عرض جاده را بریده به طوریكه جابه‌جایی آن به‌خوبی در آسفالت و گاردریل این جاده مشخص است.

وي یادآور شد: بررسی حاشیه و خط كشی جاده نشان می دهد كه جابجایی افقی گسل 65 سانتیمتر بوده است .

این مقام مسئول تاكید كرد:مطالعات حاكی از عملكرد گسل گوشه داغی درایجاد زمین‌ لرزه اهر- ورزقان بوده است و این زلزله موجب تخریب بیش 150 روستا و كشته و مجروح شدن تعدادی از هموطنان در شهرستانهای اهر، ورزقان و هریس شد.

به گفته قلمقاش، در بررسی های میدانی مشخص شد 12 روستا 100درصد تخریب شده اند و اكثر سازه های ویران شده از نوع خشت و گلی بوده كه در برابر زلزله شش ریشتری به طور كامل خراب شده اند.

وی تصریح كرد: در این زمین‌لرزه سازه هایی كه تا اندازه‌ای اصول ایمنی و ساخت و ساز استاندارد درآنها رعایت شده با تخریب و تلفات كمتری مواجه شده اند .

قلمقاش درباره احتمال تاثیرگذاری گسل گوشه‌داغی بر روی گسل تبریز به عنوان یك گسل خطرزا، گفت: این گسل تقریبا به موازات گسل تبریز و در 60 كیلومتری شمال آن قرار دارد.

معاون سازمان زمین شناسي و اكتشافات معدني كشور، افزود: بررسي داده های دستگاهی و لرزه ای نشان مي دهد كه هیچ یك از كانون پس‌لرزه های اخیر بر روی گسل تبریز قرار نمی گیرد و این امر به خوبی نشان می دهد طی این روزها تمام زمین لرزه های اصلی و پس لرزه های ثبت شده مربوط به فعالیت گسل گوشه داغی بوده و به گسل تبریز ارتباطی ندارد.

وی یادآور شد: در گسل تبریز رخداد جدیدی اتفاق نیفتاده و سازوكار این گسل همانند گذشته است و فعالیت گسل گوشه داغی تاثیری بر آن نداشته است.

قلمقاش با اشاره به برخی اظهارات مبنی بر تاثیر فعالیت گسل گوشه داغی روی گسل تبریز گفت: امكان شناسایی زمان دقیق بروز هیچ زمین لرزه ای وجود ندارد و نمی توان گفت كه در چه زمانی در آینده زمین لرزه جدیدی رخ خواهد داد.

وی تصریح كرد: از نظر تئوری امكان تاثیر زمین‌لرزه یك گسل برروی فعالیت گسل دیگر وجود دارد ،اما موضوع مهم این است كه زمان تاثیر آن و زمین‌لرزه جدید قابل پیش نیست.

به گفته قلمقاش، مهم ترین مساله این است كه در زمان حاضر امكان پیش بینی زمان دقیق رخداد زمین لرزه نه تنها در ایران بلكه در هیچ جای دنیا وجود ندارد، بنابراین هر چند گسل تبریز یك گسل فعال است اما امكان تعیین زمان فعالیت آن وجود ندارد.

قلمقاش افزود: بایستی در برنامه های استان امكانات لازم برای مطالعه بیشتر گسل تبریز پیش‌بینی شود و شبكه لرزه نگاری استان آذربایجان شرقی و كشور توسعه یابد تا امكان دستیابی به داده های قابل اطمینان بیشتری فراهم شود.

وي اضافه كرد: سرزمین ایران برروی كمربند لرزه خیزی دنیا واقع شده و مهمترین راهكار كاهش تلفات در زمین‌لرزه های آینده، مقاوم سازی سازه های مسكونی، اداری، صنعتی وغیره است و در استان آذربایجان شرقی نیز مقاوم سازی باید مورد توجه جدی قرار گیرد.

به گفته معاون سازمان زمین شناسی و اكتشافات معدنی كشور در زمین لرزه های اخیر مناطق اهر و ورزقان نكته اصلی این كه همه زمین لرزه ها و پس لرزه ها مربوط به گسل گوشه داغی بوده و اتفاقی درگسل تبریز رخ نداده است .

قلمقاش گفت: گسل گوشه‌داغی و گسل تبریز به شكلی این انرژی را مستهلك می كنند و بنابراین وقتی بخشی از این انرژی توسط گسل گوشه داغی در زمین‌لرزه اصلی و پس لرزه های متعدد آن آزاد می شود، تا اندازه‌ای از احتمال رخداد آتی گسل تبریز كاسته می‌شود و یا شاید به نوعی كمی به تاخیر می افتد.

معاون سازمان زمین شناسی و اكتشافات معدنی كشور با بیان اینكه تهیه نقشه های پهنه بندی خطر سیلاب، فرونشست، زلزله و زمین لغزش در مقیاس استانی و ملی در دستور كار این سازمان قرار دارد، گفت: برنامه آینده برای آذربایجان شرقی و كل كشور این است كه این نقشه ها بر پایه اطلاعات نقشه های ناحیه‌ای تهیه خواهند شد تا مناطق مختلف كشور از نظر میزان خطر بلایای طبیعی پهنه بندی شوند.

قلمقاش با اشاره به این كه در زمان حاضر تهیه این نوع نقشه ها در مقیاس یك میلیونیم در دستور كار سازمان زمین شناسی و اكتشافات معدنی كشور قرار گرفته و مقیاس یك دویست پنجاه هزارم نیز توسط مراكز استانی تهیه خواهد شد، افزود: بدین ترتیب قادر به شناسایی نقاط ایمن و ناایمن از نظر انواع مخاطرات طبیعی خواهیم بود كه این دستاوردها در اختیار مسوولان و متولیان كشور قرار خواهد گرفت.

وی گفت: افزون بر وقوع زمین لرزه بخشی از خسارات موجود در سازه ها در اثر جنبش های شدیدی است كه با انتشار امواج زلزله اتفاق می افتد و در كنار این موضوع پدیده های دیگری نیز از جمله زمین لغرش و رانش به نوبه خود خطرزا هستند كه در زمین لرزه های اخیر چند روستا به خاطر رخداد لغزش زمین و حركات دامنه‌ای تخریب شده اند.

قلمقاش با بیان این كه جانمایی مناسب روستاها در میزان تخریب آن تاثیر مستقیم دارند، افزود: : در زمین لرزه اخیر شریان های حیاتی مثل خطوط انتقال گاز، آب و انرژی، پلها وغیره تخریب یا دچار آسیب شدند كه باید مورد بازبینی و بازسازی قرار گیرند.

وی بر لزوم بهینه سازی و مقاوم سازی اماكن عمومی كشور از جمله مدارس، بیمارستان ها، شهرداری ها، استانداری ها، فرمانداری ها، مدیریت های بحران و... را مورد تاكید قرار داد.

این مقام مسئول ، با بیان اینكه تجربه سالهای گذشته برای بازسازی مناطق پس از وقوع زمین لرزه ها نشان داده كه تغییر و جابجایی مناطق مسكونی چندان جوابگو نیست، تصریح كرد: محل روستاها و مناطق مسكونی معمولا در طی سال های طولانی در بهترین نقطه ممكن انتخاب و بنا شده است و هموطنان ما تمایل چندانی به جابجایی منازل خود ندارند.

قلمقاش افزود: پیشنهاد جابجایی برای برخی روستاهای آسیب دیده در زمین لرزه اهر و ورزقان وجود دارد، اما برای دستیابی به یك نتیجه مناسب و مطلوب كارشناسان سازمان زمین شناسی و اكتشافات معدنی مركز شمال ‌باختری كشور در حال بازدید همه روستاهای شهرستان های اهر، ورزقان و هریس و تهیه شناسنامه و بررسی میزان تخریب آنها هستند تا الگویی برای بازسازی روستاها فراهم نمایند.